Wat is Tai Chi?
Tai Chi wordt in China vaak buiten beoefend, ook in onze regio. Zo op het eerste gezicht lijkt het op hele langzame gymnastiek, maar Tai Chi betekent veel meer. Tai Chi wordt voornamelijk beoefend ter verbetering van de geestelijke en lichamelijke gezondheid. De oefeningen maken het lichaam los, werken ontspannend, stress verlagend, versterken de spieren en gewrichten, verbeteren de ademhaling, spijsvertering en vergroten het welzijn. Elke beweging heeft een achterliggend doel, overeenkomend met de Chinese gezondheidsleer, waarin lichaam en geest als één geheel worden gezien.
Tai Chi Tao is gebaseerd op de taoïstische filosofie en de 5 elementenleer. Elk element is gekoppeld aan een Ying en Yang orgaan. Doel van Tai Chi Tao is het harmoniseren van de lichaamsenergie. Tai Chi Tao is voor menigeen moeilijk plaatsbaar.
Is het een verdedigingskunst? Een bewegingskunst? Zijn het ontspanningsoefeningen of gezondheidsoefeningen? Voor jongeren, voor iets minder jongeren of ouderen?
Vergeet die westerse vakjes. De lessen zijn voor iedereen toegankelijk. Conditie is niet belangrijk. Iedereen kan meedoen in zijn of haar tempo en op eigen niveau. Tai Chi staat los van politiek en religie en wordt wereldwijd door miljoenen mensen beoefend. In de lessen is aandacht voor houding en ontspanning. Tai Chi is leuk om te doen. Het is fijn om alleen of met anderen te bewegen, meditatief bezig te zijn en weer plezier te krijgen in bewegen. De lessen zijn ook geschikt voor mensen met reumatische aandoeningen, artrose, fibromyalgie, COPD, hoge bloeddruk, spijsverterings-, knie-, heup, rug-, en nekklachten, stressklachten. Er zijn groepen waarin op de stoel meegedaan kan worden. Een eerste proefles is altijd gratis. Instromen kan altijd.
Effecten
Voordelen en effecten bij het regelmatig beoefenen van Tai Chi Tao/Qi-Gong:
- betere doorbloeding
- ontspanning, ervaren van rust, lagere hartslag
- soepelere gewrichten
- betere spijsvertering
- betere ademhaling
- betere balans en coördinatie – valpreventie
- beter bewustzijn
- hogere weerstand
- beter lichaamsbewustzijn
De rustige vloeiende bewegingen, waarbij het plezier in het bewegen voorop staat, en niet de spierkracht, maakt Tai Chi Tao geschikt voor jong en oud. De deelnemer hoeft zich niet aan te passen, Tai Chi Tao past zich aan aan de deelnemer. Hierdoor is deze vorm van Tai Chi Tao geschikt voor mensen met bewegingsbeperkingen zoals reuma, ME, fibromyalgie, rug- en nekklachten, COPD, RSI.Volgens de Chinezen geeft Tai Chi de mens de souplesse van een kind, de gezondheid van een houthakker en de gemoedsrust van een wijsgeer. Tevens leer je te ‘ont-moeten’. We moeten zoveel, de hele dag door en zetten onszelf onder druk. En zijn druk, druk, druk …
Het relativeren van het ‘moeten’ en dit om kunnen zetten in ‘mogen’ is geen gemakkelijke klus. maar wel een uitdaging. Leren loslaten op zowel fysiek als mentaal niveau hoeft geen gevecht met jezelf te zijn. Met Tai Chi Tao gaat dit spelenderwijs.
Voor sociale aspect van het ontmoeten is na vele lessen gelegenheid om vrijblijvend met elkaar koffie en thee te drinken, een praatje te maken en zijn er speciale workshops of gezamenlijke lessen. Tai Chi brengt de lichamelijke en geestelijke behoeften in harmonie, en gaat er niet tegenin zoals vele andere vormen van lichaamsbeweging.
Op een geleidelijke en constante manier leer je het lichaam te oefenen, te ontspannen en je geest op te frissen en stress te verminderen. De stress in je fysieke lichaam vermindert door de vloeiende bewegingen, je geest ontspant, en de lichamelijke gevolgen van de stress zelf zullen afnemen.De drie belangrijkste onderdelen van Tai Chi zijn meditatie, beweging en ademhaling.
Het woord ‘meditatie’ brengt menigeen in verwarring, maar het is eigenlijk een hele normale en vertrouwde activiteit. Denk eens aan de momenten waarop je voelt dat je ontspannen bent, wanneer je in het gras ligt en naar de wolken kijkt, of op het strand zit, kijkend naar de golven en luisterend naar de rollende golven, de zon verwarmt je huid en dit alles geeft een behaaglijk gevoel van binnen. Dit zijn voorbeelden van meditatieve stemmingen, momenten van innerlijke stilte, vitaal voor je geestelijke en lichamelijke welzijn. Door de vloeiende bewegingen en de visualisaties van de Tai Chi oefeningen wordt een plezierige vorm van meditatie opgewekt.
Wanneer je geest tot rust is gebracht kun je gaan ontspannen. Je gedachten en handelingen breng je in een beeld samen, er wordt veel gebruik gemaakt van visualisatie, en je brengt lichaam en geest zonder conflicten in harmonie. De voortdurende kalme en zachte bewegingen van Tai Chi zorgen eerst voor continuïteit en dan voor kalmte en ontspanning. Door de traagheid van de bewegingen onstaat er evenwicht in beheersing en coördinatie van spieren en heb je de tijd elke beweging bewust te maken en voorkom je schade aan je spierweefsel. De bewegingen kalmeren vermoeide en overprikkelde zenuwen en halen de spanning uit de spieren. Elke beweging kost innerlijke kracht en beheersing.
Het onderdeel ‘de ademhaling’ volgt de beweging. Door stress wordt je ademhaling beïnvloed. Denk maar eens aan een ‘vecht- of vluchtreactie’ je ademhaling gaat sneller. Bij aanhoudende stress wordt je ademhaling oppervlakkig, je lichaam krijgt onvoldoende zuurstof en dit beperkt je energie. De juiste ademhaling is de buik-ademhaling door je middenrif te gebruiken en niet alleen je borstkas. Deze buikademhaling geeft je meer profijt van de Tai Chi oefeningen.
Geschiedenis
De oorsprong van Tai Chi
Uit Wu-Chi ‘het uiterste niets’ ontstaat Tai Chi. Vooraleer er iets was in het universum was er niets. Eigenlijk was er wel iets, maar men wist niet vanwaar dat iets kwam en hoe het eruit zag. Wu-Chi is de oorsprong van zowel een statische als een dynamische vorm. In het statische zijn Yin en Yang samen en vormen ze één geheel. In het dynamische zijn ze gescheiden waardoor er twee vormen ontstaan. Het symbool is een in elkaar vloeiende beweging van Yin en Yang. Yin is zwart en Yang is wit. Als Yin op zijn hoogtepunt komt, vloeit het over naar Yang, van Yang vloeien we terug naar Yin. Hiervan vinden we ook voorbeelden in de natuur zoals dag en nacht, eb en vloed.
Het Tai Chi diagram – yin en yang symbool
In het symbool vindt men ook nog twee punten: een zwart en een wit. Dit wil zeggen dat er binnen Yin een Yang is en dat er binnen Yang een Yin is. In Tai Chi Chuan wil dit zeggen dat de vorm niet volledig ontspannen is en niet volledig gespannen. Een beweging naar voor moet al een gevoel geven dat je naar achter gaat en omgekeerd. In het begin van een beweging ontstaat Yang, op het einde van deze beweging ontstaat Yin. De kromming in het diagram is een teken dat de bewegingen rond, vloeiend, constant en evenwichtig zijn.
Vormen en stijlen
Er zijn diverse stijlen zowel in de Tai Chi als in de Qi-Gong. De meest bekende Tai Chi stijlen zijn: de Yang-stijl, Wu-stijl, en Chen-stijl. Iedere stijl heeft zo zijn eigen kenmerken van bewegen, maar wel volgens de Taichi-principes. De stijlen zijn ontstaan vanuit de verdedigingskunst: Tai Chi c’huan. Iedere familie had zo zijn eigen stijl. In het verleden waren deze stijlen met hun technieken geheim. In vroeger tijden werden alleen insiders hierin ingewijd.
Tai Chi Tao is eigenlijk geen stijl. Bewegen volgens de taoistische principes (go with the flow)- loslaten) is het hoofdkenmerk. Tai Chi Tao is ongebonden en niet gerelateerd aan een stijl. Het is een eeuwenoude bewegingsleer die tot op de dag van vandaag wordt beoefend in de parken van China. Tai Chi is gebaseerd op de ontspanning van lichaam en geest. De rustige en ingetogen manier waarop de oefeningen worden gedaan hebben een goede invloed op het voorkomen van stress en de gevolgen daarvan. Andere voordelen zijn: een betere bloedcirculatie, houding, spijsvertering, sterker immuunsysteem en soepelere spieren. De les is speels en flexibel van opzet, instappen is altijd mogelijk. Er is aandacht voor ontspanning, ademhaling, coördinatie, lichaamshouding en visualisatie. Er is geen competitie, iedereen beweegt op zijn eigen niveau.
In de Tai Chi Tao lessen wordt aandacht besteed aan de 5 elementen (water, hout, aarde, vuur, metaal) en de bijbehorende organen volgens de taoïstische filosofie. De oefeningen bestaan uit korte vormpjes en series, die je op een ontspannen wijze jezelf eigen kunt maken. Tevens leer je meridiaanmassage (dao-in), mudra’s (handqigong), meditatie en de oefeningen van de Gele Keizer.
Tai Chi Tao kent geen vaste vorm en is niet gebonden aan een stijl. Het is vooral gericht op ontspanning en gezondheid. In deze lessen is er persoonlijke aandacht voor allerlei lichamelijke klachten en iedereen oefent op zijn eigen niveau, zo nodig op een stoel.
De basis van Tai Chi Tao is Qi-Gong. Qi-Gong betekent letterlijk: innerlijke energie oefening. Een van de e grondleggers van de Qi-Gong is de Gele Keizer. Hij wilde voor eeuwig leven en had allerlei filosofen, doctoren, acupuncturisten, natuurgenezers en alchemisten om zich heen verzameld. Mede door de Gele Keizer zijn deze gegevens uit die oude tijd bewaard gebleven en is hieruit de TCM (Traditional Chinese Medicine) ontstaan.
De energie (Chi of Qi) van het menselijk lichaam is de basis van onze gezondheid. Door stress en ziekten wordt deze basis aangetast. Door middel van Qi-Gong oefeningen kan deze energie worden gecultiveerd en in balans worden gebracht. Dit komt het algeheel welbevinden ten goede. De ogenschijnlijk simpele bewegingen worden staand, lopend (of zittend) langzaam en kalm herhaald. Bij sommige oefeningen is er helemaal geen sprake van beweging! Qi-Gong werkt preventief, en geeft rust en ontspanning.
Tai Chi vinden mensen mooi om te zien. Je ziet beoefenaars op een langzame manier sierlijke bewegingen uitvoeren die onderdeel uitmaken van een vaste vorm. Er zijn vele vormen/stijlen in de Tai chi Chuan, eigenlijk spreken we van stijlen zoals de Wu-stijl, Chen stijl, Yang-stijl. De namen van deze stijlen zie de familienamen van de familie waarin de vorm doorgegeven is. De vorm die wij leren is in Yangstijl. Je doet er lang over om zo’n vorm te leren.
Dat is niet het geval met Tai Chi Tao. In Nederland wordt al lange tijd Tai Chi Tao beoefend. Het is in 1978 ontwikkeld door Jan Kraak uit Hardenberg. Er bestaat een groot verschil tussen Tai Chi Tao en Tai Chi Chuan. Als iemand aan Tai Chi doet dan heeft dat meestal betrekking op Tai Chi Chuan en een bepaalde stijl. Als je zegt “ik doe Tai Chi”, dan wordt vaak gevraagd ‘welke stijl beoefen je?’ Er wordt altijd in termen van een stijl gedacht. Maar in Tai Chi Tao wordt niet in termen van een stijl gedacht, maar in termen van Tai Chi. Tai Chi is immers gebaseerd op natuurlijke principes. Niets in de natuur is absoluut onbeweeglijk. Het enige constante in de natuur, de kosmos is de verandering. Er is steeds sprake van een scheppend proces. Tai Chi Tao is gemakkelijk te leren. Iedereen kan meteen meedoen en vloeit mee in de bewegingen. Tai Chi komt voort uit Tao Yin, de oudste vorm van Qi-Gong.
Qi-Gong is zeer uitgebreid en bestaat onder andere uit zachte technieken voor ademhaling, meridianen, drukpunten, sierlijke bewegingen, meditatie, zelfmassages en andere manieren om met energie te werken. Uit die technieken is Tai Chi ontstaan. Dat is slechts een tak van de stamboom, een tak die een eigen leven is gaan leiden. Eigenlijk is men vergeten dat de andere takken ook bij Tai Chi horen.
Jan Kraak (overleden in mei 2008) heeft Tai Chi Tao ontwikkelt, het bestaat uit oefeningen en vormpjes, gebaseerd op de vijf elementen-energieën en heeft Qi-Gong daaraan toegevoegd. Het is een scheppend proces. Het is een kwestie van terug gaan naar de bron.
De nadruk ligt op Tao. En niet zomaar als een loze kreet. Tai Chi is een taoïstische methode. Het gaat om Tao. Het taoïstische yin en yang-symbool wordt niet voor niets het tai chi-teken genoemd. Dit teken wordt gebruikt maar de taoïstische filosofie en benadering erachter is bij velen onbekend. Tai Chi Tao is uit Qi-Gong is voortgekomen.
Tai Chi Tao kan ook aangepast worden aan mensen met reuma, fibromyalgie, ME, MS, rugklachten, RSI, ouderen, kinderen, bedrijfsleven.